شاید تا به حال شما هم بر سطح پا یا نواحی دیگر مانند صورت یا بازوی خود، رگ‌هایی با شکل ظاهری تارهای عنکبوت مشاهده کرده باشید. گاهی اوقات این رگهای ظریف عنکبوتی با درد همراه بوده و با رنگ‌های آبی، بنفش یا قرمز قابل مشاهده هستند. واریس عنکبوتی به‌صورت خطوط نازک و قرمز یا شبکه‌ای از رگهای خونی روی سطح پوست ظاهر میشود. رگهای عنکبوتی، شکل خفیف واریس هستند که بیشتر روی پاها یا صورت افراد ظاهر می‌شوند. آنها معمولاً خطرناک نیستند و هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند؛ اما به ندرت ممکن است باعث سوزش، خارش یا ناراحتی به‌ویژه در پاها شوند. روش‌هایی مانند اسکلروتراپی، لیزر درمانی واریس و درمان‌های خانگی به شما کمک می‌کنند تا از شر عوارض واریس عنکبوتی خلاص شوید و ظاهر پوست خود را بهتر کنید. در این مقاله به علل ایجاد واریس عنکبوتی، روشهای قطعی درمان و خطرات بی‌توجهی به آن می‌پردازیم.
واریس عنکبوتی چیست؟
رگهای عنکبوتی که گاهی رگهای نخی نامیده می‌شوند، رگ‌هایی کوچک و آسیب‌دیده هستند که به صورت خطوط نازک یا تارهای منشعب روی پاها، نزدیک به سطح پوست ظاهر می‌شوند. این رگها معمولاً آبی، قرمز یا بنفش هستند و باعث درد نمی‌شوند؛ اما به دلایل زیبایی یا جلوگیری از ایجاد عوارض جدی‌تر درمان می‌شوند.
علت ایجاد رگ های عنکبوتی
علت رگهای عنکبوتی پا این است که رگهای خونی کوچک زیر پوست شما ضعیف و منبسط می‌شوند. همیشه مشخص نیست که چه چیزی باعث این اتفاق میشود. اما برخی از علل شناخته شده عبارتند از:
- تغییرات هورمونی
- سندرم‌های ژنتیکی
- بیماری‌های بافت همبند
- جراحت یا تروما
عوامل خطر برای ایجاد واریس عنکبوتی
احتمال ابتلا به واریس و رگهای عنکبوتی برای همه افراد وجود دارد و فقط مرتبط با افراد میانسال نیست. ریسک فاکتورهای بروز رگ های واریسی عبارتند از:
- ایستادن یا نشستن به مدت طولانی مثل افرادی که پرستار، آرایشگر یا معلم هستند.
- سابقه داشتن رگهای عنکبوتی یا واریس در بین اعضای خانواده
- چاقی یا BMI بالاتر از 30
- حاملگی
- مصرف داروهای هورمونی پیشگیری از بارداری یا هورمون درمانی برای کنترل علائم یائسگی
- زمان زیادی را زیر نور خورشید بگذرانید.
- سیگار بکشید یا سیگار را ترک کنید.
علائم واریس عنکبوتی چیست؟
به‌طور کلی رگهای عنکبوتی علائمی ایجاد نمی‌کنند اما تعداد کمی از افراد مبتلا به این نوع واریس، به‌خصوص پس از مدتی ایستادن، در پاهای خود علائم آن را مشاهده می‌کنند.
از مشخص‌ترین علائم ابتلا به واریس عنکبوتی، تغییر شکل ظاهری رگهای آسیب دیده است که این رگها به رنگ آبی یا بنفش و شبیه تار عنکبوت در پاها نمایان میشود. دیگر علائم این بیماری که به‌خصوص در صورت ایستادن زیاد بروز پیدا می‌کنند عبارتند از:
- احساس نبض در پاها
- وجود زخم‌های واریسی
- ورم کردن رگهای خونی
- خارش و خشکی در پاها
- احساس درد و ناراحتی در پاها
- احساس درد در زمان برخورد با رگهای خونی
- تحریک شدن پوست در ناحیه تشکیل واریس عنکبوتی
- سوزش
انواع واریس عنکبوتی
واریس عنکبوتی بیشتر در نواحی ساق پا و مچ پا دیده میشود. این عارضه با جنسیت ارتباط مستقیمی دارد و در خانم‌ها بسیار بیشتر از آقایان به چشم می‌خورد. علت این موضوع استفاده از قرص‌های ضد بارداری و افزایش وزن و بارداری در بانوان است. در بدن عروق خونی دیگری نیز وجود دارند که تا حدودی مشابه با رگهای عنکبوتی هستند، مانند:
- تلانژکتازی یا گشاد شدن مویرگ‌ها که در صورتی که گشاد شدن مویرگ‌ها در نزدیکی سطح پوست باشند و در ناحیه صورت یا پاها شکل گرفته باشد.
- همانژیوما و آنژیوما که عروق خونی بسیار کوچک و نازکی هستند که به آنها ونول گفته میشود.
تفاوت وریدهای واریسی و وریدهای عنکبوتی
هر دوی این شرایط سیاهرگی از مسائل ریشه‌ای مشابه ناشی می‌شوند. در وریدهای واریسی، مشکلات ناشی از عملکرد نادرست دریچه‌های عروق خونی است. خونی که در ورید حرکت می‌کند به درستی به جلو حرکت نمی‌کند و باعث بزرگ شدن سیاهرگ میشود. رگهای عنکبوتی هم از همین مشکل ناشی می‌شوند، اما با شرایطی مانند چاقی، وراثت، بارداری و یائسگی احتمال ایجاد آنها افزایش می‌یابد.
تفاوت اصلی رگهای واریسی و عنکبوتی در ظاهر است. وریدهای واریسی، رگهای خونی متورم و برجسته هستند که زیر پوست می‌پیچند و می‌چرخند. در واریس عنکبوتی، رگهای خونی کوچک‌تر و سطحی‌تر هستند. علاوه بر این، رگهای واریسی می‌توانند بسیار دردناک باشند، در حالی که رگهای عنکبوتی معمولاً درد ندارند.
رگ های عنکبوتی (تلانژکتازی) آسیب دیدند و درست در زیر سطح پوست شما قابل مشاهده هستند. آنها ممکن است در خوشه‌هایی ظاهر شوند که شبیه تار عنکبوت یا شاخه‌های درخت هستند؛ بنابراین به این نوع واریس، واریس تار عنکبوتی هم گفته میشود. در مقاله انواع واریس به تفصیل به انواع دیگر واریس پرداختیم.
در جدول زیر واریس عنکبوتی و واریس طنابی را مقایسه می‌کنیم:
| ویژگی | واریس عنکبوتی | واریس طنابی |
|---|---|---|
| ظاهر | رگهای ظریف و نازک به رنگ قرمز، آبی یا بنفش، شبیه به تار عنکبوت یا شاخه‌های درخت | رگهای بزرگتر و برجسته‌تر به رنگ آبی یا بنفش، شبیه به طناب یا کرم |
| درد | معمولاً بدون درد هستند | ممکن است دردناک، همراه با سوزش، خارش یا سنگین باشند |
| محل | در پاها، صورت و ران‌ها ظاهر می‌شوند | در بیشتر موارد فقط در پاها ظاهر می‌شوند |
| عوارض | معمولاً عوارض جدی ایجاد نمی‌کنند | ممکن است عوارضی مانند لخته شدن خون، زخم‌های پوستی و عفونت ایجاد کنند |
| درمان | اسکلروتراپی، لیزر درمانی، درمان‌های خانگی | اسکلروتراپی، لیزر درمانی، فلبکتومی، جراحی |
روش های تشخیص واریس عنکبوتی
برای تشخیص وریدهای عنکبوتی، پزشک متخصص واریس موارد زیر را انجام می‌دهد:
- معاینه فیزیکی
- بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار
- بررسی علائم نارسایی مزمن وریدی برای تشخیص اینکه آیا رگهای عنکبوتی شما نشانه‌ای از مشکل جدی‌تر جریان خون هستند یا خیر. اگر CVI داشته باشید، باید برای ارزیابی و درمان بیشتر به جراح عروق مراجعه کنید.
درمان واریس عنکبوتی
درمان رگهای عنکبوتی بسته به نظر پزشک با روشهای زیر انجام میشود:
| روش درمانی | توضیحات | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| اسکلروتراپی | تزریق محلول اسکلروزانت برای بسته شدن رگ | کم تهاجمی، سرپایی، مؤثر، نتایج سریع (حدود سه تا شش هفته) | درد یا سوزش در محل تزریق، کبودی، احتمال عوارض جانبی مثل لخته شدن خون |
| لیزر درمانی | استفاده از لیزر برای تخریب رگ، بیشتر برای وریدهای عنکبوتی که در صورت هستند انجام میشود. | کم تهاجمی، سرپایی، مؤثر، نتایج سریع، بدون درد | هزینه نسبتاً بالا، احتمال نیاز به جلسات متعدد، احتمال عوارض جانبی مثل تغییر رنگ پوست |
| درمان‌های خانگی | استفاده از جوراب‌های واریسی، کرم‌ها و ژل‌ها و بالا نگه داشتن پاها | غیرتهاجمی، بدون درد و مقرون به صرفه | نتایج موقتی، کمتر مؤثر در مقایسه با سایر روش‌ها |
نکات مهم
- برخی از افراد برای از بین بردن کامل رگهای عنکبوتی خود به چندین جلسه اسکلروتراپی نیاز دارند.
- اگر ورید عنکبوتی کوچک باشد، بعد از لیزر درمانی بلافاصله ناپدید شدن آن را مشاهده می‌کنید، اما ممکن است یک تا سه ماه طول بکشد تا رگهای عنکبوتی بزرگتر از بین بروند. بنابراین برخی از افراد به جلسات متعدد لیزردرمانی برای درمان واریس نیاز دارند.
- لیزر رگ های عنکبوتی ممکن است با روش اندوژن انجام شود که در آن یک کاتتر نازک به کمک هدایت سونوگرافی، وارد رگهای عنکبوتی میشود و از داخل، رگهای عنکبوتی را سوزانده و در نتیجه این رگها به مرور بسته می‌شوند. این درمان تا حدودی با درد همراه است که البته قابل تحمل است.
- وین ویو نیز یکی دیگر از روشهای درمان واریس عنکبوتی است که توسط حرارت انجام میشود. یک دستگاه ظریف و نازک روی پوست و بر روی ناحیه آسیب دیده قرار می‌گیرد و با القای حرارت از طریق مایکروویو، رگهای عنکبوتی از بین میروند. این روش درمانی سرپایی بوده و مدت زمان آن بسته به شدت و عمق رگهای عنکبوتی، حدود 30 دقیقه است.
عوارض واریس عنکبوتی
رگهای عنکبوتی به تنهایی به ندرت منجر به عوارض می‌شوند و به خودی خود خطرناک نیستند، اما گاهی اوقات، واریس عنکبوتی نشانه اولیه نارسایی مزمن وریدی (CVI) هستند که یک بیماری سیاهرگی است و می‌تواند کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به عوارضی مانند زخم استاز وریدی یا سلولیت شود. بنابراین مهم است که با یک در مورد سلامت رگهای خونی خود و علائم عوارضی که باید مراقب آنها باشید صحبت کنید.
اگر متوجه رگهای عنکبوتی شدید، باید به پزشک متخصص قلب و عروق مجرب در زمینه واریس مراجعه کنید. او می‌تواند با یک معاینه فیزیکی، بررسی کند که آیا شما عوامل خطر CVI را دارید یا خیر.
سایر عوارض واریس عنکبوتی به شرح زیر است:
| فلبیت | نوعی التهاب رگهای خونی است که عوارض آن تشکیل لخته‌های خونی سفت یا نرم در عروق آسیب دیده است و با ترومبوز وریدی تفاوت دارد. |
| خونریزی | در صورتی که ضربه محکم به پاها وارد شود و این رگها بر حسب اتفاق پاره شود، حجم قابل توجهی خون که به عقب برگشت کرده است، از بدن خارج میشود. |
| ترومبوز ورید عمقی | در برخی موارد افراد مبتلا به واریس ممکن است دچار لخته خون شوند و در نهایت لخته خون باعث آمبولی ریه و DTV میشود. |
| درماتیت و عوارض پوستی | بروز عارضه‌های پوستی از دیگر عوارض ابتلا به واریس عنکبوتی است. |
| اگزما | این عارضه پوستی باعث قرمزی، سفتی و پوسته پوسته شدن در ناحیه تشکیل واریس عنکبوتی میشود. در برخی افراد که شدت بیماری زیاد باشد، سبب ایجاد تاول می‌گردد. |
| لیپودرماتواسکلروز | در نتیجه آن پوست در ناحیه آسیب دیده ضخیم و سخت میشود و رنگ پوست به رنگ قهوه‌ای یا قرمز تغییر پیدا می‌کند که اغلب در ساق پا نمایان میشود و غیر قابل درمان است. |
| زخم وریدی | به دلیل افزایش فشار خون در پایین پاها در صورت واریسی بودن رگها، احتمال پیدایش زخم‌های وریدی در ناحیه آسیب دیده، ایجاد شود. این عارضه به دلیل تجمع مایعات در ناحیه آسیب دیده ایجاد می‌شوند و التهابات و زخم را به همراه دارد. گاهی این زخم‌ها به علت خراش‌های کوچک یا گزیدگی حشرات در ناحیه رگهای عنکبوتی به وجود می‌آید. |
در صورت بروز خونریزی کافی است روی رگها را فشار داده و از خونریزی بکاهید و با استفاده از دارو، احتمال خونریزی مجدد را کاهش دهید. برای استفاده از هر نوع دارو باید به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
چگونه میتوان از واریس عنکبوتی پیشگیری کرد؟
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از واریس عنکبوتی وجود ندارد اما می‌توانید با انجام اقداماتی مانند حفظ وزن سالم، ورزش منظم، اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت و پوشیدن جوراب‌های فشاری خطر بروز آن را کاهش دهید.
آیا میتوانم از شر رگ های عنکبوتی خلاص شوم؟
اسکلروتراپی رایج‌ترین درمان برای واریس عنکبوتی است. این روش با تزریق یک محلول به‌طور مستقیم به وریدها، باعث انقباض و بسته شدن آنها میشود و در نتیجه وریدهای عنکبوتی ناپدید می‌شوند؛ زیرا خون دیگر در آنها جریان نمی‌یابد.
آیا رگهای عنکبوتی خود به خود از بین میروند؟
رگهای عنکبوتی روی پاها به مرور زمان بدتر می‌شوند و به‌ندرت خود به خود از بین می روند.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید واریس عنکبوتی از رگهای آسیب‌دیده یا ترکیدن رگهای خونی به وجود می‌آیند. انواع گزینه‌های درمانی می‌توانند به بهبود ظاهر رگ های عنکبوتی یا حذف کامل آنها کمک کنند. برای اقدامات پزشکی، همیشه ضروری است که با یک پزشک متخصص و مجرب مشورت کنید. برای درمان واریس عنکبوتی می‌توانید با مراجعه به صفحه دریافت نوبت برای بهترین کلینیک واریس در تهران اقدام کنید یا با شماره ۰۹۹۰۳۸۶۸۶۳۱ تماس بگیرید.
منابع این مطب
Theveininstituteofhunterdon.com/what-is-the-difference-between-varicose-and-spider-veins/
My.clevelandclinic.org/health/diseases/24567-spider-veins
Medicalnewstoday.com/articles/324276
Plasticsurgery.org/news/blog/spider-vein-treatment-now-you-see-them-now-you-dont#:~:text=Sclerotherapy%2C%20which%20can%20be%20done,no%20longer%20flows%20through%20them
سلام آقای دکتر. درمان واریس عنکبوتی درد دارد؟
سلام وقت بخیر. درد بسیار کم و قایل تحملی دارد.