یکی از مشکلات رایج میان بانوان باردار، گشادی عروق و ایجاد واریس طنابی است که با نام رگ‌های واریس معروف هستند. اغلب این بانوان دارای این مشکل، از درد ساق پا نالان هستند و اظهار دارند که برای طولانی مدت نمی‌توانند سر پا به ایستند. در این مقاله به بررسی عوامل موثر در ایجاد واریس بارداری خواهیم پرداخت و در رابطه با روش‌های درمانی این مورد صحبت کردیم.

ناگفته نماند ممکن است خانم‌هایی که قبل از بارداری دچار واریس هستند، با شدت علائم مواجه شوند و رنج بیشتری را متحمل شوند. در صورتی که قبل از بارداری به واریس مبتلا نبودید، حتما شیوع این مورد را به پزشک اطلاع دهید. خانم‌های باردار در زمان حاملگی، خود به دلیل چاقی بیش از حد دچار کاهش اعتماد به نفس می‌شوند که رگ‌های واریسی این مورد را تشدید کرده زیرا ظاهر بدی ایجاد خواهند کرد.

با توجه به آمارهای پزشکی، حدود یک سوم از بانوان باردار دچار واریس می‌شوند.

برای مشاوره رایگان یا دریافت نوبت برای درمان واریس بارداری با کلینیک تخصصی دکتر مبینی به شماره ۰۹۹۰۳۸۶۸۶۳۱ تماس بگیرید.

انواع واریس در بارداری

واریس در بارداری دارای انواع مختلفی است که در ادامه به توضیح هر یک خواهیم پرداخت:

واریس پا در بارداری

واریس پا در دوران بارداری به دلیل انقباض عضله و اضافه وزن ایجاد می‌شود. واریس بر روی سطح پا دارای انواع مختلفی است که در ادامه نام خواهیم برد:

واریس طنابی

واریس بارداری طنابی در حقیقت نباید ساده شمرده شود و باید مورد پیگیری توسط بهترین متخصص واریس قرار گیرد. خانم‌ها باید برای درمان این نوع واریس تا پایان دوران بارداری صبور باشند اما اقدامات لازم کمکی انجام خواهد شد.

واریس مویرگی

این مدل از واریس را بیشتر بانوان در دوران حاملگی تجربه می‌کنند. واریس مویرگی به اندازه واریس طنابی دردناک و ناخوشایند نیست اما باید مورد اقدامات پیشگیرانه قرار گیرد تا دچار پیشرفت نکند. واریس عنکبوتی معمولاً بعد از دو بار زایمان ایجاد خواهد شد و کمتر کسی در تجربه اول بارداری به آن دچار می‌شود. مگر اینکه اضافه وزن بسیار شدید در دوران بارداری داشته باشد که بهتر است در این صورت به صورت موقت تا زمان درمان از جوراب واریس استفاده کنند. برای درمان این نوع واریس از روش‌هایی نظیر اسکلروتراپی واریس با لیزر استفاده می‌کنند.

واریس واژن در بارداری

در دوران بارداری خون‌رسانی به لگن چندین برابر خواهد شد و در مقابل برگشت خون به قلب کندتر خواهد شد که مهمترین دلیل برای ایجاد واریس در ناحیه تناسلی است. واریس و گشادی رگ‌ها در ناحیه واژن در ماه‌های آخر بارداری افزایش پیدا کرده و تا زمان زایمان ادامه خواهد داشت. این نوع واریس در این نواحی حدود پنج هفته بعد از زایمان از بین خواهد رفت اما اگر همچنان این عارضه برای فرد وجود داشته باشد و رفع نشود، باید از روش اسکلروتراپی و یا آمبولیزاسیون استفاده کرد.

واریس واژن به دلیل جریان کم خون در مسیر برگشت به قلب ایجاد می‌شود اما معمولاً این مورد تاثیری در نحوه عمل زایمان و نوع آن نخواهد گذاشت. در واقع این رگ‌های واریسی در این ناحیه با خطر خاصی مواجه نیستند.

واریس شکم در بارداری

این نوع واریس در بارداری نسبت به سایر انواع خطرناک‌تر بوده و باید تحت درمان قرار بگیرد. لخته شدن خون در رگ‌های عمقی لگن یا سیاهرگ اصلی شکم در نهایت واریس شکم را ایجاد خواهد کرد. واریس شکم در بارداری زمانی ایجاد می‌شود که مسیر سیاهرگی به طور کامل بسته شود و رگ‌های واریسی به برگشت خون کمک کنند. در این صورت بعد از زایمان باید رگ‌های اصلی شناسایی شوند و استنت گذاری صورت گیرد. استنت گذاری در این رگ‌ها را ونوپلاستی می‌نامند که توسط متخصص قلب و عروق دکتر مبینی انجام می‌شود و سبب می‌شود تا رگ‌های واریسی شکمی که در بارداری ایجاد شده‌اند، به مرور کوچک و رفع شوند.

دلایل ایجاد واریس بارداری

در دوران بارداری میزان حجم خون در بدن افزایش می‌یابد اما در مقابل، سرعت جریان خون از سمت پا به طرف لگن کاهش می‌یابد. این فرآیند سبب شده تا فشار بیشتری بر سیاهرگ وارد شود و علائم واریس به تدریج نمایان شود. در واقع سیاهرگ بر اثر فشار گشاد می‌شود. این مورد در حالت معمول در ساق و ران پا بیشتر دیده می‌شود، اما در خانم‌های باردار، رگ‌های واریسی علاوه بر ران و ساق پا در نواحی باسن و واژن نیز مشاهده می‌شود.

علاوه بر تمامی موارد گفته شده، تغییرات هورمونی در بانوان باردار مانند افزایش اندازه هورمون پروژستین باعث گشادی سیاهرگ‌ها می‌شود. در دوران بارداری، جنین فشار زیادی به سیاهرگ‌های تحتانی وارد می‌کند و این سیاهرگ همان رگی است که خون را از سمت پا به اندام‌های تحتانی قلب هدایت می‌کند. ناگفته نماند که واریس از عوامل ژنتیکی هم بشمار می‌رود و ممکن است به دلیل سوابق خانوادگی نیز فرد به آن مبتلا شود. خانم‌هایی که دچار اضافه وزن شدید هستند و یا بارداری متعدد داشتند، نیز احتمال بیشتری برای ابتلا به واریس دارند.

سایر علل ایجاد رگ های واریسی عبارتند از:

• افزایش سایز رحم
• بالا رفتن سطح پروژسترون
• افزایش حجم خون در هر گردش

واریس در بارداری بیشتر در کدام نواحی بدن رخ میدهد؟

رگ‌های واریسی در حالت معمول در نواحی پاها و جلو و پشت ران دیده می‌شوند اما در دوران حاملگی این سیاهرگ‌های واریسی در نواحی واژن یا باسن نیز دیده می‌شوند. پیدایش این رگ‌ها در ناحیه واژن به این دلیل است که وزن مادر باردار افزایش بسیار داشته و مایعات در بدن بیش از اندازه می‌شود. وزن جنین به قسمت‌های پایین شکم فشار وارد می‌کند و موجب می‌شود که به تدریج سیاهرگ‌های این اندام با گشادی رو به رو شوند.

علائم واریس در دوران بارداری

زنان بارداری که از بیماری واریس رنج می‌برند، در نزدیکی سطح پوست خود با مجموعه‌ای از رگ‌های خونی کوچک و به هم پیچیده مواجه می‌شوند. رگ های واریسی دارای ظاهر ناخوشایندی هستند اما علائم دیگری را با خود به همراه دارند که عبارتند از:

1. تورم در ناحیه مچ و ساق پا
2. خارش و ناراحتی‌های پوستی
3. درد بر سطح سیاهرگ‌ها
4. سنگین شدن اندام‌های تحتانی
5. گرفتگی عضلات ساق و ران پا به خصوص هنگام شب

در صورتی که هر گونه از این علائم را مشاهده کردید، فوری به متخصص واریس مراجعه نمایید و هر دارویی که برای شما تجویز شد، باید قبل از مصرف به پزشک زنان خود اطلاع دهید.

عوارض واریس بارداری

اگرچه ممکن است واریس بارداری چندان خطر ساز نباشد اما در برخی از زنان باردار باعث بروز مشکلات جدی می‌شود. عوارض واریس بارداری عبارتند از:

احساس درد و خارش

بسیاری از زنان باردار در صورت داشتن واریس بارداری در ناحیه ساق پا و مچ با درد و خارش همراه هستند. البته میزان درد و خارش بعد از گذراندن دوران بارداری به شدت کم می‌شود.

ایجاد لخته خون

یکی از مشکلاتی که به دلیل واریس بارداری در ناحیه پا ایجاد می‌شود، ایجاد لخته خون است. لخته خون‌هایی که در اثر واریس در ناحیه پا ایجاد می‌شوند با نام ترومبوز وریدی شناخته می‌شوند. ترومبوزهای وریدی ممکن است با درد و التهاب همراه باشند. در صورتی که شدت التهاب، قرمزی، درد و… در ناحیه رگ‌های خونی شدید باشد، بهتر است به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه شود.

عفونت شدید

در مواردی ممکن است عفونت شدیدی در اطراف ترومبوزهای وریدی ایجاد شود که معمولاً با علائمی چون تب و لرز همراه است. با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تا حدودی می‌توان شدت تب و لرز را کاهش داد.

درمان واریس بارداری

بیشتر کسانی که در دوران بارداری از بیماری واریس رنج می‌برند، چند ماه بعد از بارداری درمان می‌شوند. در واقع بعد از بارداری میزان فشار از روی رگ‌های خونی برداشته می‌شود و سطح پروژسترون نیز کاهش پیدا می‌کند، اما برخی از افراد با وجود پایان دوران بارداری همچنان از بیماری واریس رنج می‌برند. این افراد بهتر است از راه‌های زیر برای درمان واریس پا اقدام کنند.

روش‌های درمان واریس بارداری عبارتند از:

• ایستادن طولانی مدت باعث ایجاد فشار بر رگ‌های خونی می‌شوند؛ بنابراین بهتر است برای درمان و جلوگیری از فشار روی سیاهرگ‌های خونی از ایستادن طولانی و راه رفتن شدید اجتناب شود.
• بهتر است کسانی که بیماری واریس بارداری رنج می‌برند در هنگام اجابت مزاج از توالت‌های فرنگی استفاده کنند تا فشار کمتری به پا وارد شود. نشستن روی پا و فشار زیاد به رگ باعث تورم سیاهرگ‌ها می‌شود.
• درصورتی‌که خانم‌های باردار بعد از بارداری همچنان از با علائم واریس همراه هستند می‌توانند با کاهش وزن خود برای درمان واریس بارداری اقدام کنند. با کاهش وزن بدن میزان فشار روی سیاهرگ‌های خونی کم می‌شود و علائم واریس از بین می‌روند.
• در صورتی که زنان باردار به دلیل داشتن بیماری واریس با درد شدید همراه هستند، می‌توانند از جوراب‌های واریسی در حین راه رفتن استفاده کنند تا شدت درد را تا حدودی کاهش دهند.

آیا درمان خانگی برای واریس بارداری موثر است؟

از زمان گذشته برای درمان همه بیماری‌ها و عارضه‌های خفیف یا خطرناک از روش‌های سنتی و خانگی استفاده می‌کردند که با مرور زمان و پیشرفت علم و دانش، این نوع درمان‌ها از رونق افتاد. امروزه افراد چه خانم‌ها و چه آقایان برای برطرف کردن مشکلات خود، به دنبال سریع‌ترین روش برای بهبود هستند.

متاسفانه درمان‌های خانگی برای بهبود واریس بارداری نتیجه مثبتی نخواهند داشت و در مقابل، شما بسیاری از مدت زمانتان در جهت درمان این عارضه را از دست می‌دهید و بعد از آن ناچار به مراجعه به پزشک هستید. ناگفته نماند که دوران بارداری بسیار حساس بوده و نمی‌توان هر نوع ادویه و مواد غذایی را مصرف کرد زیرا ممکن است عوارضی برای سلامت جنین به همراه داشته باشد. بنابراین بهتر است از همان ابتدا به بهترین متخصص واریس مراجعه کنید.

مزایا و معایب پوشیدن جوراب واریس در بارداری

پوشیدن جوراب واریس یکی از ساده‌ترین راه‌های درمانی بشمار رفته که ممکن است در بارداری برای خانم‌های باردار تجویز گردد. حال در این قسمت به مزایا و معایب آن، اشاره‌های جزئی خواهیم داشت:

برخی از مزایای آن عبارتند از:

• جریان خون در رگ‌ها را بهبود می‌بخشد.
• گرفتگی عصلات را تا حد چشمگیری بهبود می‌بخشد.
• از تورم و التهاب بیش از حد رگ‌های واریسی و درد ناشی از آن می‌کاهد.
• این جوراب‌ها به اندازه جوراب معمولی راحت هستند و فرد را دچار آزار نمی‌کند.

برخی از معایب آن عبارتند از:

• پوشیدن جوراب واریس برای خانم‌های باردار، در ماه‌های آخر بسیار دشوار است.
• به دلیل جذب بودن این جوراب، ممکن است فرد تا چندین روز استفاده از آن معذب و دچار رنجش باشد.

انواع جوراب واریس بارداری

جواب مخصوص واریس بارداری عبارتند از:

• جوراب واریس ضد آمبولی: از این نوع جوراب واریس بعد از زایمان استفاده می‌کنند. در واقع یعنی زمانی که فرد بعد از عمل نمی‌تواند تحرک خوبی داشته باشد.
• جوراب واریس طبی: این جوراب‌های پیشرفته مناسب زمانی است که فرد توان تحرک را داشته باشد.
• جوراب واریس غیر طبی: این نوع جوراب واریس نسبت به سایر انواع آن، نازک‌تر بوده و معمولاً در شرایط حساس مانند مسافرت در جهت تسکین درد استفاده می‌شود.

بهترین زمان پوشیدن جوراب واریس در دوران بارداری

خانم‌ها در ماه‌های اولیه بارداری دچار واریس نمی‌شوند، مگر آنکه از قبل بارداری به این عارضه دچار بوده باشند که در این دوره، شدت پیدا کرده باشد. به طور معمول جوراب واریس بسته به شرایط فرد تجویز می‌گردد و ممکن است تا ماه‌های بالاتر، پزشک صلاح نبیند که فرد از این جوراب استفاده نماید. برای اکثر خانم‌هایی که در دوران حاملگی دچار واریس می‌شوند، از اوایل ماه چهارم تجویز می‌گردد تا درد و خستگی برایشان کاهش یابد. استفاده از جوراب واریس در همه ماه‌های بارداری امکان‌پذیر است و معمولا مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

چگونه از واریس بارداری پیشگیری کنیم؟

روشی قطعی برای جلوگیری از به وجود آمدن رگ های واریسی وجود ندارد اما بسیاری از موارد برای پیشگیری از واریس در دوران بارداری وجود دارند که در اینجا اشاره کردیم:

• پیاده روی آهسته و ممتد.
• داروهای جلوگیری از واریس.
• از رفتن به سونا و جکوزی اجتناب کنید.
• از داروهای تقویت کننده عروق استفاده کنید.
• برای مدت زمان طولانی روی پا نایستید.
• از موارد دخانیاتی به هیچ وجه استفاده نکنید.
• از انجام فعالیت‌های سنگین طی بارداری خودداری کنید.
• جلوگیری از اضافه وزن بیش از حد به خصوص در ماه‌های آخر بارداری.
• در هنگام خواب، پاهایتان را حدود 10 سانتیمتر بالاتر از سطح معمول قرار دهید.

چه زمانی در مورد واریس بارداری با پزشک مشورت کنیم؟

اگر تصمیم به بارداری دارید و از قبل از آن به واریس مبتلا هستید، باید قبل از اقدام به حاملگی این مورد را درمان کرد. سلامت عروق پا برای خانم‌های باردار از اهمیت فراوانی برخوردار است.

افزایش وزن خود را کنترل کنید تا وزن بالا برای شما طی بارداری، واریس ایجاد نکند. بنابراین از افزایش وزن بیش از حد بارداری اجتناب کنید تا احتمال ابتلا به واریس بارداری را کاهش می‌دهید.

خانم‌ها باید قبل از اینکه از جوراب واریس بارداری در صورت بروز نشان‌ها، استفاده کنند، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنند. لخته خون در بارداری در اثر رگ‌های واریسی قابل پیشگیری است.

کسانی که از بیماری واریس بارداری رنج می‌برند می‌توانند برای درمان به مطب دکتر محمد رضا مبینی متخصص واریس در تهران مراجعه کنند. دکتر مبینی با توجه به شرایط بیمار و علائم بیماری واریس روشی را برای درمان واریس پا تعیین می‌کند.

چگونه باید واریس بارداری را تشخیص داد؟

واریس توسط متخصص مورد بررسی و تشخیص قرار می‌گیرد. تشخیص واریس در پاها سخت نیست اما گاهی نیاز است که از سونوگرافی داپلر برای تشخیص وجود لخته‌های خون استفاده شود. سونوگرافی داپلر عملکرد دریچه‌های سیاهرگی در کشاله ران را مورد ارزیابی قرار داده و لخته‌های خون در سیاهرگ‌ها را شناسایی می‌کند.