آزمایش اکوکاردیوگرافی به اکوی قلب یا سونوگرافی تشخیصی قلبی نیز شهرت دارد. اکوکاردیوگرام از امواج صوتی برای تولید تصاویر از قلب استفاده می‌کند. این آزمایش بسیار متداول است و به پزشک متخصص قلب اجازه می‌دهد قلب و پمپاژ خون را مشاهده و بررسی کند و بیماری‌های قلبی را تشخیص دهد.
بستگی به نوع اطلاعاتی که متخصص قلب نیاز دارد، یکی از انواع اکوکاردیوگرافی را که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت، برای شما تجویز می‌شود.
اکوکاردیوگرافی قلب چیست و چه کاربردی دارد؟
اکوکاردیوگرام از امواج اولتراسوند یا امواج صوتی بدون ضرر برای دستیابی سریع و مفید به داده‌های ارزشمند در مورد قلب استفاده می‌کند و پزشک زمانی که قصد داشته باشد اندازه، شکل و کارکرد قلب و دریچه‌های آن را مورد بررسی قرار دهد، از اکو استفاده می‌کند.
اکوکاردیوگرافی یک نوع تست است که امواج صوتی را برای تهیه تصاویر زنده از قلب مورد استفاده قرار می‌دهند. اکوکاردیوگرام به طور کامل بدون درد انجام می‌شود. اکو قلب به متخصص قلب امکان نظارت بر چگونگی کار قلب و دریچه‌های آن را می‌دهد. تصاویر اکو قلب به پزشک در تشخیص مواردی مانند لخته شدن خون در قلب، مایع در کیسه اطراف قلب، مشکلات مربوط به آئورت کمک بسیاری خواهد کرد.
اکوکاردیوگرام در تعیین سلامت عضله قلب، به خصوص پس از سکته قلبی، نقش کلیدی ایفا می‌کند، در عین حال می‌تواند به تشخیص نقایص قلبی در نوزادان کمک کند.
آناتومی قلب
در مجموع قلب دارای 4 حفره است:
- دهلیز راست
- بطن راست
- دهلیز چپ
- بطن چپ
این بخش‌ها از طریق دریچه‌های زیر از یکدیگر جدا می‌شوند:
- دریچه سه لتی
- دریچه ریوی
- دریچه میترال
- دریچه آئورت
با اکوکاردیوگرافی بررسی تمام این ساختارها از لحاظ کارکرد امکان‌پذیر می‌شود.
تشخیص بیماری قلب و عروق توسط اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی قلب نظیر سونوگرافی است که در تشخیص بیماری‌های قلبی و عروقی مورد استفاده پزشک متخصص قلب و عروق قرار می‌گیرد. بیماری‌هایی مانند کریومیوپاتی انقباضی، کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک و غیره تشخیص داده می‌شود.
اگر شما هم علائمی مانند تنگی نفس، احساس درد قفسه سینه، تپش قلب و یا علائم سایر بیماری‌های قلبی را در خود مشاهده کردید و نیاز به انجام اکو داشتید باید به فلوشیپ اکوکاردیوگرافی برای انجام آزمایش اکو قلب مراجعه فرمایید.
ضرورت انجام اکو قلب
امکان دارد پزشک به دلایل گوناگون یک اکو کاردیوگرام تجویز کند، برای مثال، چنانچه ضربان قلب شما نامنظم باشد، احتمال دارد نیاز به بررسی دریچه‌های قلب یا اتاق‌های قلب یا توانایی قلب برای پمپاژ خون باشد. همچنین امکان دارد پزشک، اکو را در شرایطی که علائمی از مشکلات قلبی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس را مشاهده کند، تجویز کنند. متخصص قلب و عروق ممکن است از اکو قلب برای بررسی ساختار قلب کمک بگیرد و چگونگی کارکرد قلب را مورد بررسی قرار دهد.
از کارایی‌های اکو قلب که احتمال دارد برای تشخیص بهتر به پزشک کمک کند، به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- شکل و اندازه قلب
- چگونگی کارکرد قلب
- ضخامت و حرکت دیوارهای قلب
- توانایی پمپاژ قلب
- عملکرد دریچه‌های قلب
- چنانچه خون از طریق دریچه‌های قلب پخش گردد (رگوریتم).
- اگر دریچه‌های قلب بیش از حد نرمال باریک (تنگ) باشند.
- چنانچه تومور یا رشد عفونی پیرامون دریچه‌های قلب وجود داشته باشد.
- مشکل در پوشش بیرونی قلب شما (پریکارد)
- مشکلات شریان‌های قلب
- لخته‌های خون در قلب
- حفره‌های غیر نرمال میان اتاق قلب
انواع اکوکاردیوگرافی و کاربرد آنها
اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک
در این نوع از اکوکاردیوگرافی استاندارد:
- ابتدا سونوگرافیست ژل مخصوص را بر روی دستگاه (ترانسدیوسر) پخش می‌کند.
- سپس سونوگراف ترانسدیوسر را بر روی پوست فشار می‌دهد و یک پرتو اولتراسوند از طریق قفسه سینه به سمت قلب فرستاده می‌شود.
- ترانسدیوسر، پژواک امواج صوتی قلب را ضبط خواهد کرد.
- پژواک‌های دریافتی توسط کامپیوتر به تصاویر متحرک بر روی مانیتور تبدیل می‌شوند.
چنانچه ریه‌ها یا دنده‌های فرد مانع تشکیل تصاویر متحرک شوند، امکان دارد به یک عامل تقویت کننده نیاز باشد که از طریق یک تزریق درون وریدی (IV) انجام می‌شود. عامل تقویت کننده تزریق شده بدون خطر است و سبب خواهد شد که ساختار قلب به طور وضوح بر روی مانیتور نمایش داده شود.
اکوکاردیوگرافی از طریق مری
اگر پزشک به تصاویر دقیق‌تری احتیاج داشته باشد یا گرفتن تصویر واضح از قلب با اکو قلب استاندارد با مشکلاتی همراه باشد، امکان دارد اکوکاردیوگرافی از طریق مری را تجویز کند.
در اکوکاردیوگرافی از طریق مری:
- نخست گلوی فرد را بیحس می‌کنند و داروهایی برای آرامش به او داده می‌شود.
- یک لوله منعطف حاوی یک ترانسدیوسر به قسمت پایین گلو سمت مری هدایت می‌شود.
- ترانسدیوسر، پژواک امواج صوتی را از قلب دریافت و ضبط می‌کند.
- در آخر پژواک‌ها توسط یک کامپیوتر به تصاویر متحرک دقیقی از قلب تبدیل می‌شوند که متخصص قلبمی‌تواند آنها را بر روی یک مانیتور مشاهده کند.
اکوکاردیوگرافی داپلر
امواج صوتی زمانی که از سلول‌های خونی در قلب و عروق خونی به حرکت در می‌آیند، تغییر می‌کنند، این تغییرات یا سیگنال‌های داپلر می‌تواند به پزشک کمک کند تا سرعت و جهت جریان خون در قلب را مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار دهد.
تکنیک‌های داپلر به طور معمول در اکوکاردیوگرام‌های ترانس توراسیک و ترانس مری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از تکنیک‌های داپلر برای بررسی و کنترل مشکلات جریان خون و فشارخون در شریان‌های قلب نیز استفاده می‌شود که امکان دارد در سونوگرافی سنتی، تشخیص داده نشود.
استرس اکوکاردیوگرافی
بعضی از مشکلات قلبی به خصوص آن دسته که با شریان‌هایی که خون را به ماهیچه قلب می‌رسانند یا شریان‌های کرونری، مرتبط هستند تنها در طول فعالیت بدنی اتفاق می‌افتند. پزشک احتمال دارد استرس اکوکاردیوگرافی را برای بررسی مشکلات عروق کرونر تجویز کند، با این وجود، اکوکاردیوگرافی امکان ارائه اطلاعاتی پیرامون هر نوع انسداد در شریان‌های قلب را نخواهد داشت.
در استرس اکوکاردیوگرافی:
- تصاویر اولتراسوند از قلب، قبل و بلافاصله پس از فعالیت بر روی دوچرخه ثابت یا تردمیل ثبت می‌شود.
- چنانچه امکان فعالیت‌های ورزش را ندارید، امکان دارد دارویی تزریق شود تا قلب شما به اندازه زمان فعالیت‌های ورزشی، خون پمپاژ کند.
اکوکاردیوگرافی درون قلبی
اکوکاردیوگرافی درون قلبی جدیدترین نوع اکو محسوب می‌شود. پزشکان با استفاده از این نوع اکوکاردیوگرافی، بیماری‌ها را تشخیص می‌دهند. اکوی درون قلبی، از راه فرستادن لوله نازکی به نام کاتتر به درون عروق خونی انجام می‌گیرد.
اکوکاردیوگرافی دو بعدی
اکوکاردیوگرافی دو بعدی ساده‌ترین نوع اکو است. این نوع اکو برای اندازه‌گیری بخش‌های گوناگون قلب نظیر محفظه پمپاژ، اندازه قلب، ضخامت دیواره‌های قلب و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اکوکاردیوگرافی جنینی
اکوکاردیوگرافی جنینی در خانم‌های باردار در ماه‌‌های 18 تا 22 بارداری و برای تشخیص مشکلات قلبی جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مراقبتهای پس از اکوی قلب
- به طور معمول پس از انجام اکوکاردیوگرافی، می‌توانید بدون نگرانی، روال عادی زندگی خود را ادامه دهید و به فعالیت‌های روزانه خود برسید.
- اگر نتیجه اکوی شما نرمال باشد، احتیاجی به تست‌های بیشتر نخواهید داشت، اما اگر پزشک تشخیص دهد برای انجام آزمایش‌های بیشتر شما را به یک کاردیولوژیست معرفی خواهد کرد.
- مراحل درمان پس از اکوی قلب بسته به این است که چه علائم و نشانه‌های غیر طبیعی در آزمایش شما تشخیص دهند.
- احتمال دارد متخصص قلب تشخیص دهد که نیاز است اکوکاردیوگرافی یا سایر تست‌های تشخیصی نظیر پرتونگاری مقطعی کامپیوتری (CT SCAN) یا آنژیوگرافی شرائین قلبی در یک بازه زمانی مشخص تکرار شود.
تفسیر نتیجه اکوکاردیوگرافی
این تست شرایط و تغییرات حفره‌ها و دیواره‌های قلب را در مقابل پرفشاری خون، حمله قلبی، نارسایی قلب و مشکلات سابق قلب و در عین حال تحلیلی پیرامون توانایی پمپاژ قلب به پزشک ارائه می‌دهد. در نتیجه اکو شما احتمال دارد شامل موارد زیر باشد:
قدرت پمپاژ
میزان حجم خون پمپاژ شده به وسیله قلب در یک دقیقه و درصد خون پمپاژ شده با هر ضربان قلب از بطن پر شده، مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌گیرد. عدم پمپاژ خون مورد نیاز بدن به میزان کافی نشانه نارسایی قلبی است.
تغییر اندازه قلب
دریچه قلب ضعیف یا دچار آسیب شده است. پرفشاری خون یا فشارخون بالا و سایر بیماری‌ها سبب شده به طور غیرنرمال، دیواره‌های قلب ضخیم شود و یا حفرات قلب بزرگ شوند.
مشکلات دریچه قلب
در اکوکاردیوگرافی مشخص می‌شود که آیا دریچه‌های قلب بیمار به اندازه کافی باز می‌شوند، خون به اندازه کافی به قلب می‌رسد و بعد از آن دریچه‌های قلب به اندازه کافی بسته می‌شود تا جریان خون قطع شود یا خیر.
آسیب به عضله قلب
در اکوکاردیوگرافی تمام بخش‌های دیواره قلب بررسی خواهد شد و مشخص شود که این بخش‌ها در پمپاژ خون اثر گذارند یا خیر. امکان دارد بخشی از دیواره‌های قلب به سبب سکته قلبی دچار آسیب و یا ضعیف شده باشند و به مقدار کمی اکسیژن دریافت کنند.
نقایص قلب
در اکوکاردیوگرافی نقایص پیچیده قلبی مادرزادی، موارد غیر نرمال در شریان‌های اصلی و قلب، مشکلات مرتبط با حفره‌های قلب مورد بررسی و کنترل قرار می‌گیرد.
نکات پس از انجام اکوکاردیوگرافی
پس از به پایان رسیدن تست اکوکاردیوگرافی، یک حوله کوچک یکبار مصرف در اختیار بیمار قرار داده می‌شود تا ژل را از روی قفسه سینه خود تمیز کند، سپس بیمار این امکان را دارد که لباس‌های خود را پوشیده و محل انجام تست را ترک کند. در حالت عادی، نتایج سریع آماده نمی‌شوند به دلیل آنکه شاید پزشک متخصص قلب و عروق بخواهد تست را مورد بررسی قرار داده و با دقت بیشتری برخی از تصاویر را کنترل کند. پس از انجام تست احتیاج به تغییر در فعالیت‌های روزانه نیست و اکوی قلب عوارض جانبی در پی نخواهد داشت.
اکوکاردیوگرافی چه خطراتی دارد؟
هیچ نوع خطری در اکوکاردیوگرافی استاندارد از طریق قفسه سینه فرد را تهدید نمی‌کند. شاید به علت محکم نگه‌داشتن ترانسدیوسر بر روی قفسه سینه فرد اندکی احساس ناراحتی کند. چنانچه اکوکاردیوگرافی از راه مری انجام شود، احتمال دارد گلوی فرد به مدت چند ساعت پس از آن درد داشته باشد. در موارد نادر امکان دارد لوله درون گلوی شما را خراش دهد. سطح اکسیژن خون در طول مدت انجام معاینه برای بررسی مشکلات تنفسی ناشی از داروهای آرام بخش بررسی و کنترل می‌شود.
در طول زمان انجام تست استرس اکوکاردیوگرافی، به علت ورزش یا استفاده از دارو امکان دارد به طور موقت سبب ضربان قلب نامنظم شود. عوارض جدی مانند حمله قلبی بسیار نادر است. توجه داشته باشید که این عارضه به علت انجام ورزش و تزریق دارو ممکن است روی دهد نه خود تست اکوکاردیوگرافی.
جمع بندی
اگر احتیاج به اکوی قلب دارید، اطمینان حاصل کنید که این تست یک تست ایمن و ساده است با این وجود بهتر است در یک مرکز مطمئن و توسط بهترین فلوشیپ اکوکاردیوگرافی انجام شود.
علل گوناگونی برای تجویز اکوی قلب توسط متخصص قلب و عروق وجود دارد. در بیشتر موارد، مشکلات تشخیص داده شده در اکوی قلب با دارو قابل درمان است. با این وجود، در برخی موارد ممکن است بیمار نیاز به انجام تست‌های بیشتر یا عمل جراحی داشته باشد.
بدون دیدگاه