سکته قلبی که به آن حمله قلبی نیز گفته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که قسمتی از عضله قلب به اندازه کافی خون دریافت نکند. هرچه درمان دیرتر انجام بگیرد، آسیب بیشتری به عضله قلب وارد خواهد شد. بیماری عروق کرونر (CAD) اصلی‌ترین علت سکته قلبی است. یکی از علل دیگر که کمتر رایج است، اسپاسم شدید یا انقباض ناگهانی عروق کرونر است که ممکن است باعث توقف جریان خون در عضله قلب شود.
افرادی که در معرض سکته قلبی قرار دارند
فاکتورهای تأثیرگذار در افزایش ریسک سکته قلبی در افراد به شرح زیر است:
وراثت (ژنتیک)
این دسته از افراد بیشتر از دیگران در معرض سکته قلبی قرار دارند:
- افرادی مبتلا به بیماری پرفشاری ارثی.
- افرادی که به صورت ارثی دارای سطح کلسترول HDL پایین و کلسترول LDL بالایی هستند.
- افرادی که به صورت ارثی سطح تری‌گلیسرید بالایی دارند.
- سابقه سکته قلبی در خانواده به خصوص اگر پیش از سن 55 سالگی اتفاق افتاده باشد ریسک سکته قلبی در افراد را بالا می‌برد.
- سن بالا در زنان و مردان.
- افراد دارای دیابت نوع یک.
- در سنین پایین مردان بیش از زنان در معرض خطر سکته قلبی قرار دارند، اما پس از یائسگی، زنان بیش از مردان در معرض خطر سکته قلبی قرار می‌گیرند.
فاکتورهای اکتسابی
این دسته از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر سکته قلبی قرار دارند:
- افراد مبتلا به بیماری پرفشاری خون.
- افرادی که دارای سطح کلسترول HDL پایین و کلسترول LDL بالایی هستند.
- افرادی که دارای سطح تری‌گلیسرید بالایی هستند.
- افرادی که استعمال دخانیات دارند.
- افرادی که فشار و استرس زیادی را تحمل می‌کنند.
- افرادی که بیش از اندازه الکل مصرف می‌کنند.
- افرادی که فعالیت بدن کمی دارند.
- افراد چاق و دارای اضافه وزن.
- افرادی که تغذیه ناسالم دارند.
- افراد مبتلا به دیابت نوع دوم.
توجه به فاکتورهایی که در شما وجود دارد و انجام اقدامات مؤثر نظیر مراجعه به یک دکتر قلب خوب می‌تواند به جلوگیری از سکته قلبی کمک بسزایی کند.
عوارض سکته قلبی
عوارض سکته قلبی یا انفارکتوس امکان دارد بدون درنگ پس از سکته قلبی روی دهد که در این صورت عواقب بدی در انتظار بیمار است، به همین سبب سکته قلبی به عنوان بزرگ‌ترین و بیشترین عامل مرگ در دنیا شناخته شده است.
هر فرد می‌تواند تا حدود زیادی مانع از سکته قلبی شود که لازمه این امر چکاپ دوره‌ای منظم با مراجعه به بهترین متخصص قلب است.
چنانچه فاکتورهای وراثتی و اکتسابی سکته قلبی و بیماری‌های قلبی به خصوص در سنین پایین را دارید، مراجعه به یک دکتر قلب و پیگیری مستمر شما می‌تواند از سکته قلبی جلوگیری کند.
از آنجا که عوارض سکته قلبی امکان دارد بسیار خطرناک باشد و تا آخر عمر شما را درگیر کند و روال عادی زندگی شما را برای همیشه مختل سازد، بهتر است اگر علائم مشکوکی مشاهده کردید بدون شک باید به یک پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
متأسفانه سکته قلبی ممکن است عوارض غیر قابل جبرانی در پی داشته باشد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
وقوع سکته دوم
سکته دوم از اولین عوارض سکته قلبی به شمار می‌رود. چنانچه سکته دوم رخ دهد سلول‌های نواحی دیگری از قلب که هنوز زنده هستند بر اثر کمبود اکسیژن می‌میرند.
مرگ
مرگ افراد بر اثر سکته قلبی همچنان آمار بالایی را به خود اختصاص داده است. آمار در این زمینه بیانگر این است که حدود 50% از افرادی که دچار سکته قلبی می‌شوند، جان خود را از دست می‌دهند.
دیس ریتمی ضربان قلب Dysrhythmia
به وجود آمدن اختلال در سرعت و ریتم ضربان قلب (دیس ریتمی ضربان قلب، Dysrhythmia) از سایر عوارض متداول در سکته قلبی است. آریتمی به معنی عدم وجود ضربان قلب است. دیس ریتمی نیز به معنی ضربان قلب نامناسب است.
متوسط ضربان قلب در شرایطی که بدن در حال استراحت است بین 50 تا صد BMP قرار دارد. BMP به معنی ضربان در دقیقه است.
شوک قلبی Cardiogenic shock
تحقیقات نشان دهنده این است که 15% از بیمارانی که دچار سکته قلبی می‌شوند، گرفتار شوک قلبی یا کاردیوجنیک نیز می‌شوند. در این شرایط قلب توانایی پمپاژ خون به میزان کافی را ندارد.
افت فشار خون، عدم هوشیاری، تنگی نفس حاد و تنفس سریع از نشانه‌های شوک قلبی هستند.
بر اساس آمارها در حدود 90% از بیمارانی که دچار شوک قلبی می‌شوند جان خود را از دست خواهند داد. مرگ و میر در 24 ساعت اول بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است. بعضی از بیماران امکان دارد با گذشت چندین روز از بروز عارضه شوک قلبی، جان خود را از دست بدهند.
افرادی که بیشتر از 40% عملکرد میوکارد خود را از دست می‌دهند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به شوک قلبی قرار دارند.
پارگی قلب Cardiac rupture
پارگی قلب، پس از عوارضی نظیر شوک قلبی و آریتمی، مهم‌ترین دلیل مرگ بیماران سکته قلبی است. به نظر می‌رسد فشارخون بالا باعث افزایش ریسک بروز این عارضه می‌شود.
رایج‌ترین محل پارگی، دیواره بطن چپ قلب است و زنان بیشتر از مردان در معرض چنین عارضه‌ای قرار دارند.
کاهش فشارخون، تنگی نفس و درد قفسه سینه از جمله علائم متداول در پارگی قلب محسوب می‌شوند.
نارسایی قلبی Heart failure
نارسایی قلبی به وضعیتی گفته می‌شود که قلب دیگر نمی‌تواند خون را پمپاژ کند. بیشتر مواقع نارسایی در سمت چپ قلب اتفاق می‌افتد.
تورم پاها، حالت تهوع، تنگی نفس ناگهانی به گونه‌ای که فرد از شدت آن از خواب شبانه بیدار می‌شود یا تنگی نفسی که در زمان انجام فعالیت‌های معمولی نظیر بالا رفتن از پله‌ها ایجاد خواهد شد، به عنوان نشانه‌های نارسایی توسط پزشک متخصص قلب و عروق در نظر گرفته می‌شود.
پریکاردیت Pericarditis
به التهاب پریکاردیوم (غشا انعطاف‌پذیری که از دو لایه تشکیل شده و اطراف قلب را احاطه کرده است) پریکاردیت گفته می‌شود، این عارضه در بیشتر مواقع حاد است و به طور معمول 24 تا 72 ساعت پس از سکته و حمله قلبی روی می‌دهد.
درد در قفسه سینه و ریتم غیرنرمال از نشانه‌های رایج آن هستند. بهتر است با دیدن هر یک از این علائم هرچه سریع‌تر با بهترین متخصص قلب مشورت کنید.
نارسایی کلیه
سکته قلبی باعث کاهش جریان خون به کلیه‌ها می‌شود که منجر به نارسایی کلیوی در بیمار می‌شود و ممکن است بیمار به دیالیز برای درمان احتیاج داشته باشد.
عوارض آنی پس از سکته
- آریتمی یا ضربان قلب نامنظم
- شوک کاردیوژنیک (شوک قلبی)
- افت یکباره فشارخون
- هیپوکسمی یا کاهش سطح اکسیژن خون
- تجمع مایع درون و اطراف ریه‌ها
- ترومبوز یا لخته شدن خون در پاها
علائم بروز سکته قلبی
- سرگیجه
- احساس درد در بازوها
- خستگی
- تعریق زیاد
- سرفه کردن مداوم
- تورم مچ، ساق و کف پا
سرگیجه
این عامل به دنبال افت فشار خون روی می‌دهد، زیرا قلب قابلیت پمپاژ خون را به طور نرمال را از دست می‌دهد به همین سبب فرد به یکباره تعادل خود را از دست خواهد داد.
احساس درد در بازوها
این درد از ناحیه قفسه سینه شروع می‌شود و به سمت بازوها حرکت می‌کند، اما برخی اوقات ممکن است تنها احساس درد و سوزش در بازو داشته باشید. بهتر است با مشاهده هر نوع علائمی در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دکتر قلب مراجعه کنید.
خستگی
خستگی زیاد و بیش از حد نرمال به ویژه در زنان ممکن است از نشانه‌های سکته قلبی باشد.
تعریق زیاد
یکی دیگر از نشانه‌های بروز سکته قلبی تعرق غیرنرمال و بدون دلیل است.
سرفه کردن مداوم
اگر به طور دائم سرفه می‌کنید و سرفه شما با خلط صورتی یا سفید همراه است شما در معرض سکته قلبی قرار دارید و بهتر است هر چه سریع‌تر به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
تورم مچ و ساق و کف پا
از نشانه‌های اختلال در پمپاژکردن خون، تورم در ساق پا است که خون در رگ‌های پا جمع شده و سبب تورم می‌شود.
شیوه های تشخیص سکته قلبی
متخصص قلب و عروق برای تشخیص سکته قلبی به نشانه‌ها و شرح حال بیمار توجه می‌کند، پس از آن با مد نظر قرار دادن شرایط بیمار آزمایش‌های تشخیصی تجویز می‌کند که می‌تواند موارد زیر را شامل باشد:
الکتروکاردیوگرام ECG یا Electrocardiography
این آزمایش در اصطلاح عام به نوار قلب معروف است. در طی انجام ECG الکترودهایی به قفسه سینه و سایر نواحی بدن نظیر مچ پا وصل می‌شود. سیگنال‌های دریافتی به شکل امواج سینوسی بر روی مانیتور نمایش داده می‌شوند و در صورت نیاز چاپ شده یا بر روی CD به بیمار داده می‌شود.
آزمایش خون
با سکته قلبی بعضی از پروتئین‌های قلب در خون شناسایی می‌شوند. افزایش میزان آنها به مفهوم سکته قلبی است. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به آزمایش سنجش میزان کراتین کیناز CK یا CPK، میوگلوبین (Myoglobin) و تروپونین در خون اشاره کرد.
پزشک با انجام آزمایش خون و کنترل موارد فوق، تشخیص به وجود یا عدم وجود عارضه سکته قلبی می‌دهد.
اکوکاردیوگرافی Echocardiography
در این آزمایش با بهره‌گیری از امواج صوتی، تصاویر متحرکی از قلب در اختیار پزشک متخصص قلب قرار خواهد گرفت. شیوه پمپاژ خون به وسیله حفره‌ها و دریچه‌های قلب در این تست به خوبی نمایش داده می‌شود.
آنژیوگرافی Angiography
در آنژیوگرافی یک مایع رنگی توسط کاتتر به سرخرگی در ناحیه دست یا پا تزریق می‌شود و مایع رنگی وارد شریان‌های قلب خواهد شد. با بهره‌گیری از اشعه ایکس این رنگ در شریان‌ها مشاهده شده و قسمت‌هایی از رگ که دچار انسداد شده به خوبی شناسایی خواهد شد.
MRI و سی تی اسکن
این آزمایش‌های تصویربرداری قابلیت این را دارند که از قلب و قفسه سینه تصاویر کاربردی تهیه و در اختیار پزشک قرار دهند. در سی‌‌تی اسکن، اشعه ایکس و در MRI میدان مغناطیسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
راهکارهای کاهش عوارض سکته قلبی
پس از سکته قلبی پزشک متخصص قلب به بیماران توصیه می‌کند که به خوبی استراحت کنند و برای بازگشت به فعالیت‌های عادی و روزمره خود عجله نکنند.
امکان دارد به مدت سه تا پنج روز در بیمارستان بستری شوید. پس از آن حداقل 6 تا 8 هفته به خود استراحت دهید.
فراموش نکنید انجام فعالیت‌های بدنی زیاد که سبب به وجود آمدن درد در قفسه سینه شود، برای شما یک تهدید محسوب می‌شود.
انجام فعالیت‌های ورزشی باید به توصیه پزشک متخصص قلب و تیم توانبخشی باشد.
استرس و فشارهای روحی به اندازه فعالیت‌های شدید فیزیکی برای شما مضر هستند.
بهتر است 4 تا 5 روز پس از سکته قلبی، حمام کنید.
توجه به تغذیه و انتخاب یک رژیم غذایی سالم از اهمیت بسزایی برخوردار است. برای انتخاب رژیم غذایی مناسب با متخصص قلب خود مشورت کنید و در صورت نیاز به متخصص تغذیه معرفی می‌شوید.
حداقل تا 1 هفته از رانندگی کردن خودداری کنید.
برای دریافت توصیه‌های تخصصی‌تر در مورد کاهش عوارض سکته قلبی با پزشک متخصص قلب مشورت کنید.
جمع بندی
عوارض و خطرات ناشی از سکته قلبی بسیار شدید و جدی هستند و برای برطرف کردن مشکلات قلبی هیچ زمانی نباید کوتاهی و سهل انگاری کرد و یا درمان‌های خودسرانه انجام داد.
در صورت بروز سکته قلبی سرعت انجام اقدامات فوریت‌های پزشکی از اهمیت بسزایی برخوردار است و برای ایمن ماندن از خطرات و عوارض پس از وقوع سکته قلبی شدید، کامل کردن مراحل درمان دارای اهمیت بسیاری است.
عواقب و مخاطرات ساده انگاری سکته قلبی بسیار شدیدتر از آن است که بتوان از آن صرف نظر کرد.
پزشک متخصص قلب می‌تواند نقش مهمی در کاهش عوارض سکته قلبی و حفظ جان شما داشته باشد.
بدون دیدگاه