زخم‌ها، جراحت‌هایی هستند که در اثر آسیب دیدن پوست و بافت‌های زیرین ایجاد شده و منجر به از بین رفتن پوست و بافت می‌شوند. آنها می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله گردش خون ضعیف، ضربه، عفونت و بیماری‌های مزمن رخ دهند. زخم‌های شریانی و زخم‌های وریدی دو نوع از شایع‌ترین زخم‌ها هستند که هر کدام ویژگی‌ها و روشهای درمانی منحصر به فردی دارند. در این مقاله به تفاوت‌های زخم شریانی و زخم وریدی، علل، علائم، تشخیص و گزینه‌های درمانی آنها می‌پردازیم.
زخم شریانی
زخم‌های شریانی، زخم‌های باز هستند که به دلیل گردش خون ضعیف در شریان‌ها ایجاد می‌شوند. آنها به دلیل تجمع پلاک در شریان‌ها ایجاد می‌شوند که می‌توانند منجر به انسداد و کاهش جریان خون شوند.
زخم‌های شریانی بیشتر در پا‌ها و ساق پا دیده می‌شوند و افرادی با سابقه سیگار کشیدن، دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا بیشتر در معرض ابتلا به زخم‌های شریانی قرار دارند.
علل ایجاد زخم شریانی
زخم‌های شریانی به دلیل تجمع پلاک در شریان‌ها ایجاد می‌شوند که می‌توانند منجر به انسداد و کاهش جریان خون شوند. عوامل دیگری که می‌توانند در ایجاد زخم شریانی نقش داشته باشند موارد زیر هستند.
بیماری شریانی محیطی (PAD)
شرایطی که رگ‌های خونی خارج از قلب و مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
سیگار کشیدن
نیکوتین عروق خونی را منقبض می‌کند و جریان خون را در پا‌ها کاهش می‌دهد.
دیابت
سطح بالای قند خون می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و جریان خون را کاهش دهد.
فشار خون بالا
خطر تشکیل پلاک و آسیب شریانی را افزایش می‌دهد.
کلسترول بالا
می‌تواند به ایجاد پلاک در رگ‌ها کمک کند.
علائم زخم شریانی
- زخم‌های باز روی پا یا ساق پا
- دردی که با فعالیت یا هنگام بالا رفتن پا‌ها بدتر می‌شود.
- پوست نازک، براق و خشک اطراف زخم
- خنکی یا سردی ناحیه آسیب دیده
- رنگ پوست کم رنگ یا مایل به آبی
- فقدان رشد مو در ناحیه آسیب دیده از زخم شریانی
تشخیص زخم شریانی
تشخیص زخم شریانی شامل معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار توسط دکتر محمدرضا مبینی متخصص زخم و قلب در تهران می‌شود.
دکتر مبینی ناحیه آسیب‌دیده را معاینه می‌کند و نشانه‌های نارسایی شریانی مانند نبض ضعیف یا فقدان یا کاهش فشار خون در پا‌ها را بررسی می‌کند. ایشان همچنین ممکن است سونوگرافی داپلر را برای بررسی جریان خون در ناحیه آسیب دیده انجام دهند.
گزینه های درمانی برای زخم شریانی
گزینه‌های درمانی برای زخم شریانی شامل موارد زیر است:
مراقبت از زخم
مراقبت از زخم شامل تمیز کردن و پانسمان زخم برای بهبود، ترمیم و جلوگیری از عفونت است. تمیز و خشک نگه داشتن زخم و تعویض منظم پانسمان آن بسیار مهم است.
کاهش فشار
شامل کاهش فشار بر روی ناحیه آسیب دیده برای تسریع بهبودی است، این کار را می‌توان با استفاده از کفش یا چکمه مخصوص، عصا یا ویلچر انجام داد.
دارو‌ها
دارو‌هایی مانند مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو‌های ضد پلاکت ممکن است برای کنترل درد، جلوگیری از عفونت و بهبود جریان خون تجویز شوند.
مداخلات جراحی
در موارد شدید، ممکن است جراحی برای رفع انسداد عروق و بهبود گردش خون ضروری باشد. این نوع درمان می‌تواند شامل روش‌هایی مانند آنژیوپلاستی، استنت‌گذاری یا جراحی بای‌پس باشد.
مشاهده برخی از نمونه کارهای درمان زخم
زخم های وریدی
زخم‌های وریدی زخم‌های باز هستند که به دلیل گردش خون ضعیف در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شوند. آنها به دلیل آسیب یا اختلال در عملکرد دریچه‌های ورید‌ها ایجاد می‌شوند که می‌تواند منجر به تجمع خون در پا‌ها و افزایش فشار در ورید‌ها شود.
زخم‌های وریدی بیشتر در مچ پا و ساق پا دیده می‌شوند و در افراد مبتلا به ورید‌های واریسی یا سابقه ترومبوز ورید عمقی (DVT) شایع‌تر است.
علل ایجاد زخم وریدی
زخم‌های وریدی در اثر آسیب یا اختلال در عملکرد دریچه‌های ورید‌ها ایجاد می‌شوند که می‌توانند منجر به تجمع خون در پا‌ها و افزایش فشار در ورید‌ها شوند. عوامل دیگری که می‌توانند در ایجاد زخم وریدی نقش داشته باشند عبارتند از:
- ورید‌های واریسی: ورید‌های بزرگ و پیچ خورده که قادر به پمپاژ مؤثر خون نیستند.
- ترومبوز ورید عمقی (DVT): لخته خونی که در عمق ورید‌های پا تشکیل می‌شود.
- چاقی: اضافه وزن به رگ‌ها فشار وارد می‌کند و جریان خون را سخت‌تر می‌کند.
- بارداری: تغییرات هورمونی و افزایش فشار روی رگ‌ها می‌توانند منجر به نارسایی وریدی شوند.
- عدم تحرک: نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی می‌تواند خطر ابتلا به زخم‌های وریدی را افزایش دهد.
- تروما: صدمات وارده به پا‌ها می‌تواند به رگ‌ها آسیب برساند و منجر به نارسایی وریدی شود.
علائم زخم وریدی
- زخم‌های باز روی مچ پا یا ساق پا
- دردی که با بالا بردن پا‌ها بهبود می‌یابد.
- تورم و التهاب اطراف زخم
- در ناحیه آسیب دیده خارش یا سوزش احساس می‌شود.
- ترشح یا بوی بد از زخم
- سفت شدن یا ضخیم شدن پوست اطراف زخم
تشخیص زخم وریدی
تشخیص زخم وریدی شامل معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار است. پزشک، ناحیه آسیب دیده را معاینه می‌کند و علائم نارسایی وریدی مانند تورم، واریس یا تغییر رنگ قهوه‌ای پوست را بررسی می‌کند. ایشان همچنین ممکن است سونوگرافی داپلر را برای بررسی جریان خون در ناحیه آسیب دیده و برای رد سایر شرایط مانند نارسایی شریانی انجام دهند.
گزینه های درمانی برای زخم وریدی
برخی از روشهای درمانی عبارتند از:
درمان فشرده سازی
درمان فشرده سازی زخم شامل استفاده از بانداژ یا جوراب فشاری برای اعمال فشار به ناحیه آسیب دیده و بهبود جریان خون است. این درمان می‌تواند به کاهش تورم و جلوگیری از بدتر شدن زخم وریدی کمک کند.
مراقبت از زخم
مراقبت از زخم وریدی شامل تمیز کردن و پانسمان زخم برای بهبود بهبود و جلوگیری از عفونت است. تمیز و خشک نگه داشتن زخم وریدی و تعویض منظم پانسمان آن بسیار مهم است.
دارو‌ها
دارو‌هایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌ها و کرم‌های موضعی ممکن است برای کنترل درد، جلوگیری از عفونت و بهبودی تجویز شوند.
اصلاح سبک زندگی
اصلاح شیوه زندگی مانند ورزش، کاهش وزن و اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی مدت می‌تواند به بهبود گردش خون و جلوگیری از عود زخم‌های وریدی کمک کند.
مداخلات جراحی
در موارد شدید، ممکن است جراحی برای برداشتن ورید‌های آسیب دیده یا اصلاح نارسایی وریدی زمینه‌ای لازم باشد. جراحی می‌تواند شامل روش‌هایی مانند برداشتن ورید یا فرسایش درون وریدی باشد.
جمع بندی
زخم‌های شریانی و زخم‌های وریدی 2 مورد از رایج‌ترین انواع زخم‌ها هستند که هر کدام علل، علائم و رویکرد‌های درمانی منحصر به فردی دارند.
زخم‌های شریانی به دلیل گردش ضعیف خون در رگ‌ها ایجاد می‌شوند، در حالی که زخم‌های وریدی به دلیل گردش ضعیف خون در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شوند.
علائم و گزینه‌های درمانی برای هر نوع زخم متفاوت است و برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی، مشورت با یک متخصص از اهمیت بسزایی برخوردار است.
کلینیک دکتر مبینی طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی را برای زخم‌های شریانی و وریدی ارائه می‌دهد که شامل درمان فشرده سازی، مراقبت از زخم و مداخلات جراحی است. اگر علائم زخم شریانی یا وریدی را تجربه می‌کنید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا از بدتر شدن وضعیت جلوگیری کنید.
بدون دیدگاه