زخم و همه چیز در مورد آن

مقدمه

به هرگونه شکاف در پوست بدن یا ایجاد خلل در پوست، زخم گفته می‌شود‌. در واقع زخم عملکرد محافظت پوستی را می‌شکند‌. زخم‌ها در دو نوع باز و بسته تقسیم‌بندی می‌شوند. در هنگام مراقبت از زخم‌ها و روش‌های درمان، توجه به نوع زخم اهمیت بسیار زیادی دارد. زخم‌های باز اجازه ورود مواد خارجی به بافت را می‌دهند. در صورتی که زخم‌های بسته به مواد خارجی چنین اجازه‌ای نمی‌دهند و زخم مورد نظر بدون ورود آلودگی ترمیم می‌شود. با ما همراه باشید تا در ادامه به بیان نکاتی بیشتری در مورد زخم بپردازیم.

انواع زخم از لحاظ شدت

زخم ها از نظر شدت به دو دسته حاد و مزمن تقسیم‌بندی می‌شوند‌. در ادامه به توضیح هر یک از زخم‌ها از لحاظ میزان شدت می‌پردازیم:

زخم حاد

به زخمی که به تازگی ایجاد شده است و در شروع مرحله درمان می‌باشد، زخم حاد می‌گویند. زخم حاد نیز شدت‌های مختلفی دارد که از لایه‌های سطح پوست مشخص می‌شود. توجه به زخم حاد بسیار اهمیت دارد. در صورتی که درمان این نوع زخم نادیده گرفته شود، زخم حاد به زخم مزمن تبدیل خواهد شد. بنابراین برای درمان آن باید اکسیژن و مواد مغذی به زخم برسد.

انواع و نشانه های زخم حاد

زخم حاد به دلایل متعددی مانند خراش، بریدگی، سوراخ شدن، سوختن و … رخ می‌دهد. همان طور که اشاره کردیم، این زخم‌ها با مراقبت و روش‌های درمانی مختلف قابل درمان هستند.

از جمله رایج‌ترین زخم‌های حاد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• بریدگی
• زخم‌های سایشی
• سوراخ شدن پوست
• جای گلوله
• شکافته شدن پوست

زخم مزمن

زخم مزمن به زخمی گفته می‌شود که در مراحل درمان شکست خورده و بسیار سخت بهبود می‌یابد. به زخمی که پس از گذشت یک ماه تغییری نمی‌کند و پس از دو ماه خوب نمی‌شود، زخم مزمن می‌گویند.‌ زخم‌های مزمن به دلایل اساسی مانند سابقه بیماری ایجاد می‌شوند‌. ساده‌ترین زخم‌ها با مشکلات گردش خون و سرطان به مزمن‌ترین زخم‌ها تبدیل خواهند شد‌. زخم‌های مزمن به دلایل دیگری نظیر زخم بستر، عفونت و تروما نیز ایجاد می‌شوند. این گونه زخم‌‌ها بسیار خطرناک بوده و ممکن است کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر خود قرار دهد.

زخم‌های مزمن انواع مختلفی دارند که از جمله رایج‌ترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• گزش برخی حشرات خطرناک
• زخم‌های عفونی
• زخم‌های دیابتی
• زخم‌های ناشی از سوختگی
• زخم‌های متابولیک
• زخم بستر
• زخم‌های عفونی ناشی از بافت مرده
• زخم‌های ناشی از اشعه‌های مضر
• زخم‌های شریانی

عوامل موثر در ایجاد زخم مزمن

عوامل بسیار زیادی در ایجاد زخم مزمن دخیل هستند. از جمله مهم ترین عوامل که سبب ایجاد زخم مزمن می‌شوند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• فشار و زخم‌های اندام تحتانی
• افزایش سلول‌های مسن یا غیر عادی
• درمان غیر اصولی و نامناسب
• افزایش بار باکتریایی

زخم بریدگی

زخم حاصل از بریدگی کمی از خراشیدگی عمیق‌تر است. این زخم معمولا به دلایلی نظیر بی توجهی و برخورد ناگهانی با اشیا روی می‌دهد. در بریدگی پوست شکافته می شود و ممکن است کمی خون از زخم مشاهده کنید.

زخم های سایشی

این زخم‌ها همان طور که از نامشان پیداست، بر اساس سایش با سطوح دیگر رخ می‌دهند. به همین علت به آن‌ها زخم‌های سایشی می‌گویند. در این زخم‌ها لایه فوقانی پوست آسیب می بیند. مثلا زخمی که بر اثر زمین خوردن بر سر زانو‌های شما ایجاد می‌شود، معمولا سایشی است. این زخم‌ها نا‌منظم می‌باشند و بدون خون‌ریزی هستند. همچنین درد کمی را در این زخم‌ها تجربه می‌کنید.

سوراخ شدن پوست

به سوراخ شدن پوست، خلیدگی نیز گفته می‌شود. این نوع زخم معمولا گرد و کوچک هستند که به دلایل متعددی نظیر نفوذ سوزن، میخ و … رخ می‌دهند. زخم حاصل از سوراخ شدگی به اندازه عامل سوراخ کننده پوست است. در این زخم درد کمی حس می‌شود و خون ریزی نیز بسیار کم می‌باشد. زخم خلیدگی به سرعت و پس از خارج کردن شی بسته می‌شود.

شکافته شدن پوست

شکافته شدن پوست بر اثر اشیایی نظیر چاقو، قیچی، تیغ جراحی و اشیایی از این قبیل ایجاد می‌شود. شکافت پوست می‌تواند در دو نوع سطحی و عمیق باشد. در صورتیکه شکافت پوست در لایه بالایی باشد، به آن سطحی گفته می‌شود. همچنین اگر شکافت پوست در عضلات و لایه درونی پوست رخ دهد، به آن شکافت عمیق پوست می‌گویند. توجه داشته باشید که شکافت عمیق پوست بسیار خطرناک بوده و دردناک است.

زخم گلوله

زخم گلوله به وسیله سلاح‌های گرمی نظیر اسلحه ایجاد می‌شود. این زخم منظم بوده و شکلی گرد دارد. تاثیر گلوله بر بافت و پوست اطراف به فاصله اسلحه بستگی دارد. در صورتیکه گلوله از بدن خارج شود، زخم خروجی نسبت به زخم ورودی بزرگ‌تر خواهد بود. همچنین این زخم نامنظم است.

در هنگام خارج شدن گلوله از بدن زخم باقی مانده با خون ریزی همراه است. در صورتیکه گلوله در مسیر استخوان قرار بگیرد، استخوان را می‌شکند و حتی ممکن است مسیر حرکت گلوله تغییر یابد. زخم گلوله بسیار خطرناک است، زیرا ممکن است گلوله به بافت‌های حیاتی بدن آسیب برساند. به عنوان مثال در صورتی که گلوله مارپیچ حرکت کند، زخم حاصل شده بسیار دردناک و همراه با خونریزی می‌باشد.

علائم رایج عفونت در زخم ها

در بسیاری از موارد به دلایلی نظیر شدت زیاد زخم و بی‌توجهی به زخم، زخم دچار عفونت می‌شود. عفونت در زخم علائمی دارد که باید به آن‌ها توجه کنید تا درمان حاصل شود. از جمله رایج‌ترین علائم عفونت در زخم‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• تب
• گرمی محل زخم
• قرمزی
• تورم
• التهاب همراه با چرک
• درد
• بو

عوامل موثر در بهبود زخم

زخم ها باتوجه به نوع، شدت و مراقبت با سرعت‌های مختلفی بهبود می‌یابند. یکی از عوامل بسیار مهم در بهبود زخم، سلامت عمومی است. همچنین سن بر بهبود زخم تاثیر مستقیمی دارد. هرچه سن بالا‌تر باشد، زخم با سرعت کم‌تری بهبود می یابد. سابقه پزشکی در بهبود زخم ها تاثیرگذار است. به عنوان مثال اگر سابقه بیماری‌هایی نظیر دیابت، گرفتگی عروق و … را دارید، زخم با سرعت کمی التیام می‌یابد.